.png)
Roma İmparatorluğu "Neden Çöktü"
Roma çökmüştür kuşkusuz. Ama söylendiği zamanda çökmüş değildir. Bütün kitaplarda Roma'nın 476 yılında çöktüğü yazsa da, Romalılar bunu bilmediklerinden imparatorluklarını daha iki yüz devam ettirmişlerdir.Bize neden Roma'nın 476 yılında sona erdiğini öğretmişlerdir peki? Çünkü bundan üç yüz yıl kadar önce bir gün tarihçiler dünya tarihinin Eski, Orta ve Modern Çağ'lar olarak üçe bölünmesinin öğrenciler için daha kolay olacağına karar vermişlerdir. Ve Roma'nın son imparatorunun yılı olan 476'nın dönemin sonunu
belirtmek için iyi bir tarih olacağını düşünmüşlerdir. Ancak 476 yılının seçilmesi keyfiydi. Tarihçi Richard Haywood'un da belirttiği gibi, Roma daha önce de imparatorsuz kalmış ve başının çaresine bakmıştı ve bu kerede aynı şey olacaktı.
Roma neden yıkılmıştır? Hristiyanlığın onu sımsıkı tutan bağları zayıflamış olmasından mı? İnsanlar yolsuzluk yapıyorlar diye mi? Çok büyüdüğü için mi? Barbar saldırılardan mı? Kurşun tencere kullanmaya başlayıp kurşun zehirlenmesinden mi? (Evet bu iddia bile ortaya atılmıştır) Yoksa imparatorluklar genelde çöktünlerinden ve birinin de bunun herhangi bir tarih kadar iyi olduğuna hükmetmesinden mi?
Doğru olan yanıt, bu yanıtların hiçbirinin doğru olmadığıdır. Bir tek neden olmamıştır.
Pek küçümsenen bir unsur Romalıların pek çok budalaca yanlışlıklar yapmış olmaları olabilir. İmparator Hadrian zamanında inşa edilen Hadrian Surları'nı ele alın. Sağduyulu bir hükümet, surları korumak için bir hendek açardı. Ama Romalılar ne yaptılar? Surların her iki yanına de hendek açtılar ve bunun bir milyon günlük işgücüne mal olduğu söylenmektedir.
İç hendeği neden kazmışlardı? Tarihçilerin ileri sürdükleri bir sürü süslü açıklamalardan biri, iç hendeğin gümrük memurlarına kolaylık sağladığıdır. Ancak bence varılacak başlıca sonuç Romalıların bunu aptallıklarından yapmış olmalarıdır; bu sonuca kendileride varmış olacaklardır ki, kısa bir süre sonra iç hendeği doldurmaya karar vermişlerdi.
Roma İmaparatorluğu'nun çöküşünün bie felaket olduğu doğrudur. Ortaya çıkan kötülükler Roma'nın yağmalanması, sanatın yok edilmesi, büyük kentlerin yok olması, yollar sisteminin bozulması, Akdeniz ticaretinin yıkılması ve Avrupa Birliği'nin kaybı göz önüne alındığında bu çöküşten iyi bir şey çıktığını hayal etmek güçtür. Ama bunun bazı iyi yanları da olmuştur. İmparatorluğun parçalanması Avrupa'da köleliği ortadan kaldırmıştır. Ancak hiç kuşkusuz bu da serfliğe yol açmıştır. Ama köleler serfler olarak kölelikten daha iyi duruma da kavuşmuşlardır.
Tarihçilerin neden "Roma'nın yağmalanmasından" söz ettiklerini hiç merak etmiş miydiniz? Kimse Watts'ın veya Los Angeles'in yağmalanmasından söz etmez de, Roma'ya gelince yağmalanmış olur.
Kim yağmaladı Roma'yı? Herkes Roma'yı yağmalayanların sadece barbarlar olduğunu düşünür. Oysa onlara kölelerde yardımcı olmuşlardır. Gerçeğe bakılırsa, Roma'ya barbarlardan çok kölelerin zarar verdiği bile söylenebilir.
Her ne olursa olsun, Roma'nın yağmalanması fazla abartılmıştır. Bu, öyle gösterilmek istendiği gibi bir felaket değildi. Eski Roma'nın gerçekten ne zaman yok edildiğini biliyormusunuz? Rönesans döneminde bir inşaat furyası sırasında.
Tıpkı Vietnam gibiydi. Orasını kurtatmak için yok etmek zorundaydılar. Aziz Petrus Bazilikası'nı ele alın. "Hristiyan dünyasının en eski, en büyük ve en kutsal" bu binası 1200 yıl ayakta kalmıştı. Sonra Rönesans geldi ve kiliseyi dümdüz etti.
Neden mi? Bunun yanıtı en çok Amerikalıları sevindirecektir. Romalılar yeni bir şey istedikleri için. Eski Roma'yla öylesine gurur duyuyorlardı ki, ellerinden geldiğince çabuk olarak onu yeniden kurmak istiyorlardı.
Kentin barbar saldırılarına, köle isyanlarına, savaşlara ve diğer felaketlere direnmiş olan koca koca mahalleleri yıktılar. Olay şöyle gelişti: Diyelim ki, yeni bir mahkeme binası yapacaksınız ve eski iyi günlerde kullandıkları gibi birkaç mermer sütun kullanmak istiyorsunuz. Bunları nereden mi bulacaksınız? Gidip eski bir binadan alacaksınız elbette.
Michelangelo ve diğerleri bu uygulamadan şikayetçiyseler de, kendilerine kulak asan yoktu.
Roma'nın eski heykellerinin başına gelenler daha da dehşet vericidir. Onları kireç yapmakta kullanmışlardır! Eski çağlarda yapılan o binlerce heykele ne olduğunu hiç merak etmiş miydiniz? Eh, hepsini Rönesans'ta kireç yapmak için yaktılar. Neden mi kireç? Kireçten alçı yapacaklardı da ondan! Alçı için ocaklardan mermer çıkarabilirlerdi kuşkusuz, ama böylesi daha kolaydı.
Ancak, heykelleri alçı yapmak için yakanların sadece Rönesans Romalıları olduğu sanılmasın. Romalılar bu işi daha sonraları sürdürmüşlerdir. 1883'te bir arkeolog Vesta Atrium'un yakınındaki bir kireç ocağında eski Roma heykellerinin yakılmakta olduğunu görmüş ve heykellerden sekizinin "kusursuz durumda" olduklarını bildirmiştir.