Rüstem Paşa'nın Serveti
Eflatun "Dünyada iki hastalık tedavi edilmez" diyor ve "servet ve devlet" hastalıklarına tutulanların sonlarının hiç de iyi olmayacağını" ilave ediyor. Eflatun haklı mıdır, haksız mıdır, belli değil. Ne var ki ne insanlar kendilerini o iki hastalıktan kurtarabilmişlerdir, ne de devlet adamları onun hayallendiği yolda yürümüşlerdir.Kanuni'nin saltanatı boyunca iki defa sadrazamlık makamını işgal eden Rüstem Pasa, aslı Hırvat olan bir devşirmedir. Kanuni yegane kızı Mihrimah Sultan'ı bu Hırvat devşirmesine vererek Rüstem Paşa'yı kendisine damat edinmiştir. 1539 yılında Kanuni'ye damat olan Rüstem Paşa'yı devrin şairleri: "Olacak bir kişinin bahtı kavi, tali yâr Kehlesi (biti) dahi mahallinde onun ise yarar" diyerek hicvetmiş ve ikbalini gömleğinde bulunan bir bite borçlu olan Hırvat devşirmesi, bu sebeple tarihimizde "Kehl-i ikbal" diye anılagelmiştir.
Hürrem Sultan'la birleşip, Kanuni'yi kandırarak Gülbahar Hatun'dan doğan Osmanlı tahtının mümtaz namzedi Şehzade Mustafa'yı boğdurtturan Rüstem Paşa, on beş yıl Kanuni'ye hizmet ettikten sonra 10 Temmuz 1561 yılında ölmüştür. Osmanlı tarihinde rüşvet kapılarını ardına kadar açan pasa, kirli, karanlık ve kanlı bir şöhret ile cümlesi haram olan Karun gibi muazzam bir servet bırakmıştır.
Deve, 100 gümüşlü ever, 500 altın ve değerli taslarla donatılmış eyer, 200 zırh, 1500 gümüş kaplı tolga, 130 çift altın üzengi, 700 murassa kılıç, 1000 gümüşle donatılmış mızrak, 800 Mushaf-ı şerif (130 adedi ciltli), 5000 çeşit kitap, 7800 duka altını, 1 1.200.000 akçe değerinde 32 cevahir. Rüstem Paşa’nın İstanbul Rusçuk ve Suriye'deki Hama Şehrinde inşa ettirdiği cami, medrese ve imaretler ve vakfiyeler bu hesabın dışındadır. ,
Rüstem Pasa bu kadar serveti nasıl toplamıştır? Bu nası servettir ki toplanması için insanın başka hiçbir şeyle uğraşmaması icab eder. Öbür dünyaya da götüremeyeceğine göre, insanın bu kadarı karşısında da aklını kaybedeceği geliyor. Tarihte, altının da incinin de, mücevheratın da paranın da beş para etmediği durumlar pek idzla değildir. Her halde insanlık onlardan ibre! almalıdır... .